BİLGİ BANKASI

Yangın söndürme sistemleri, yangın güvenliği alanında kritik bir öneme sahiptir. Bu sistemlerin doğru tasarlanması, kurulması ve bakımı, yangın anında can ve mal güvenliğini sağlamak için hayati öneme sahiptir. Bu içerikte, yangın söndürme sistemlerinin temel bileşenleri, teknik hesaplamalar ve sistemlerin etkinliği üzerine bilgi verilecektir.

1. Yangın Söndürme Sistemleri Nedir?

Yangın söndürme sistemleri, yangınların erken tespit edilmesi, söndürülmesi ve yayılmasının önlenmesi amacıyla tasarlanmış otomatik veya manuel sistemlerdir. Bu sistemler; sprinkler sistemleri, yangın pompa sistemleri, gazlı söndürme sistemleri ve yangın alarmları gibi çeşitli bileşenlerden oluşur.

2. Yangın Söndürme Sistemlerinin Bileşenleri

• Sprinkler Sistemleri: Otomatik yangın söndürme sistemleri, yangın başladığında otomatik olarak su püskürterek yangını kontrol altına alır.
• Yangın Pompa Sistemleri: Su basıncını artırarak sprinkler sistemine veya yangın dolaplarına su sağlar.
• Gazlı Söndürme Sistemleri: Elektronik cihazların bulunduğu alanlarda kullanılır. CO2, argon veya FM-200 gibi gazlarla yangın söndürme işlemi gerçekleştirilir.
• Yangın Algılama Sistemleri: Duman, ısı veya alev algılayıcıları ile donatılmış sistemlerdir. Yangın anında hızlı bir uyarı sağlar.

3. Yangın Söndürme Sistemleri Teknik Hesaplamalar

Yangın söndürme sistemleri tasarlarken, çeşitli teknik hesaplamalar yapmak gerekmektedir. Bu hesaplamalar, sistemin etkinliğini ve yeterliliğini belirlemek için kritiktir.

3.1. Su İhtiyacı Hesaplaması

1. Alan Hesabı: Yangının beklenildiği alanın büyüklüğü hesaplanmalıdır. Alanı (m²) belirleyin.
2. Debi Hesabı: Sprinkler sisteminin tasarımında gereken debiyi (l/dk) hesaplayın. Genellikle, her 100 m² alan için 10-15 l/dk debi kullanılabilir.

Q = A × k

Burada, Q debi, A alan ve k standart debi katsayısıdır.

3.2. Su Basıncı Hesaplaması

Sprinkler sistemlerinin etkin çalışabilmesi için yeterli su basıncına ihtiyaç vardır. Basınç hesaplaması için:

P = ρ ⋅ g ⋅ h + hf

Burada, P su basıncı (Pa), ρ suyun yoğunluğu (kg/m³), g yerçekimi ivmesi (m/s²), h yüksekliği (m) ve h_f kayıplardır.

4. Yangın Pompası Seçimi için Hesap Yöntemleri

Yangın pompası seçimi, yangın söndürme sisteminin etkinliği açısından kritik bir adımdır. Doğru pompa, sistemin ihtiyaç duyduğu debi ve basıncı sağlayarak yangın anında güvenliği artırır. Aşağıda yangın pompası seçimi için detaylı hesap yöntemlerini bulabilirsiniz.

4.1. Debi Hesabı (Q)

Debi, yangın pompasının birim zamanda pompalaması gereken su miktarıdır. Debi hesaplamak için aşağıdaki formüller kullanılabilir:

4.1.1. Sprinkler Sistemi için Debi Hesabı

Q = A × k

• Q : Debi (l/dk veya m³/s)
• A : Alan (m²)
• k : Sprinkler sisteminin standart debi katsayısı (l/dk/100 m²). Genellikle 10-15 l/dk aralığında kabul edilir.

Örnek:
100 m²'lik bir alan için sprinkler sistemi tasarlandığında:

Q = 100 m² × 10 l/dk / 100 m² = 10 l/dk

4.1.2. Yangın Hortumu için Debi Hesabı

Q = A ⋅ v

• Q : Debi (l/dk)
• A : Hortum çapının kesit alanı (m²)
• v : Akış hızı (m/s)

Hortum çapı, çapın kare alma işlemi ile kesit alanı hesaplanarak bulunabilir:

A = (π ⋅ d²) / 4

Burada d, hortum çapıdır.

4.2. Basınç Hesabı (P)

4.2.1. Genel Basınç Hesabı

Ptoplam = Pstatik + Psürtünme + Pdinamik

• P_statik : Yükseklik nedeniyle gereken basınç (bar)
• P_sürtünme : Sürtünme kayıplarından kaynaklanan basınç kaybı (bar)
• P_dinamik : Dinamik kayıplar (bar)

4.2.2. Statik Basınç Hesabı

Pstatik = ρ ⋅ g ⋅ h

• ρ : Su yoğunluğu (kg/m³) (ortalama 1000 kg/m³)
• g : Yerçekimi ivmesi (9.81 m/s²)
• h : Yükseklik farkı (m)

Örnek:
5 m yükseklikte bir sistem için:

Pstatik = 1000 kg/m³ × 9.81 m/s² × 5 m = 49050 Pa ≈ 0.49 bar

Sürtünme kayıplarını hesaplamak için Darcy-Weisbach formülü kullanılabilir:

hf = f ⋅ (L/D) ⋅ (v²/2g)

• h_f : Sürtünme kaybı (m)
• f : Sürtünme katsayısı (tüp iç yüzeyine göre)
• L : Boru uzunluğu (m)
• D : Boru çapı (m)
• v : Akış hızı (m/s)
• g : Yerçekimi ivmesi (9.81 m/s²)

Bu formül ile elde edilen sürtünme kaybı, daha sonra basınç kaybı olarak (bar) dönüşüm yapılmalıdır.

4.3. Yangın Pompası Seçimi

• Pompanın teknik özellikleri (maksimum debi ve basınç) üretici kataloglarından incelenir.
• Hesaplanan değerlerin altında kalmayan, güvenli bir marjla çalışan bir pompa seçilmelidir.

5. Yangın Söndürme Sistemlerinde Relief Vana ve Akış İzleme Anahtarlarının İşlevleri

Yangın söndürme sistemlerinde kullanılan Relief vana ve Akış izleme anahtarları, sistemin güvenliği ve etkinliği açısından kritik öneme sahiptir. Aşağıda bu bileşenlerin işlevleri detaylandırılmıştır.

1. Relief Vana

Tanım: Relief vana, bir sistemdeki fazla basıncı otomatik olarak boşaltmak için tasarlanmış bir güvenlik valfidir.

• Aşırı Basınç Kontrolü: Yangın pompası çalışırken sistemde aşırı basınç oluşabilir. Relief vana, bu fazla basıncı otomatik olarak boşaltarak sistemin zarar görmesini engeller.
• Sistem Güvenliği: Aşırı basınç, boruların ve diğer bileşenlerin hasar görmesine veya patlamasına neden olabilir. Relief vana, bu tür tehlikeleri önler.
• Dengeli Basınç Sağlama: Sistemdeki basıncı dengede tutarak, yangın söndürme sisteminin doğru çalışmasını sağlar. Bu, özellikle otomatik sprinkler sistemleri için önemlidir.
• Kullanım Kolaylığı: Relief vanalar genellikle otomatik çalıştıkları için, operatörlerin sürekli olarak basınç izlemeleri gerekmez.

2. Akış İzleme Anahtarları

Tanım: Akış izleme anahtarları, sistemdeki su akışını izleyen ve yangın durumunda alarmları tetikleyen elektriksel bileşenlerdir.

• Su Akışı İzleme: Akış izleme anahtarları, yangın söndürme sistemine gelen su akışını izler. Su akışı başladığında (örneğin, sprinkler açıldığında), anahtar aktif hale gelir.
• Alarm Sistemi: Su akışı tespit edildiğinde, anahtar yangın alarm sistemine bir sinyal gönderir. Bu, yangın durumunun hızlı bir şekilde tespit edilmesini sağlar.
• Sistem Kontrolü: Akış izleme anahtarları, sistemin düzgün çalıştığını ve suyun gerektiği gibi akıp akmadığını kontrol etmek için kullanılır. Bu, bakım süreçlerinde sistemin durumunu değerlendirmek için de faydalıdır.
• Yangın Güvenliği: Yangın anında hızlı bir şekilde müdahale edilmesini sağlayarak, can ve mal kaybını azaltır. Akış izleme anahtarları sayesinde, yangın anında ilgili ekipler hızlıca haberdar edilir.

6. Yangın Söndürme Sistemlerinin Etkinliği

• Düzenli Bakım: Sistem bileşenlerinin periyodik olarak kontrol edilmesi.
• Eğitim: Yangın güvenliği eğitimi almış personel.
• Yedekleme: Yedek su kaynakları ve alternatif sistemlerin bulunması.

Sonuç

Yangın pompası seçimi, yangın güvenliği sisteminin etkinliği açısından büyük önem taşır. Yukarıda belirtilen hesap yöntemleri, doğru bir pompa seçimi için temel bir rehber niteliğindedir. Yangın güvenliği uzmanları ile iş birliği yaparak, sistemin tüm bileşenlerini göz önünde bulundurmak, en uygun çözümü sağlayacaktır.

Doğru teknik hesaplamalar ve uygun sistem tasarımı, bu sistemlerin etkinliğini artırır. Yangın güvenliği alanında yapılacak her yatırım, gelecekte karşılaşılabilecek olumsuz durumların önüne geçebilir.

Yangın söndürme sistemleri hakkında daha fazla bilgi almak veya bir proje için danışmanlık hizmeti talep etmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.